Βροχή στη Δαλματία, καφές στο Τίτογκραντ, Γιώργος Παπαγιαννόπουλος

Ο τρόπος που με πλησίασε και μου εμπιστεύτηκε το φάκελο,

ξεθάβοντάς τον ανάμεσα από εφημερίδες

και έγγραφα της Οργάνωσης που κρατούσε αγκαλιά,

θύμισε τους παλιούς καλούς συνωμοτικούς κανόνες.

Λίγα λόγια, πολλές προφυλάξεις, σημασία στη λεπτομέρεια,

μυθικές διαστάσεις σ απλούστατες διαδικασίες.

Και προπαντός εχεμύθεια.

Μια ανεκδιήγητη «επιστροφή» στα πάτρια εδάφη, ένα επεισοδιακό ταξίδι από τη Φλωρεντία στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’70 είναι ο αφηγηματικός άξονας της σύντομης αυτής νουβέλας, που έχει στοιχεία «road novel». Εξίσου ανεκδιήγητη και η παρέα των πολιτικοποιημένων φοιτητών/νεαρών, που (προφανώς ανήκοντας κι οι ίδιοι στον αριστερίστικο χώρο), μαζί με ιταλικές εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις της εποχής (Λόττα Κοντίνουα, Αυτονομία Οπεράια, Ποτέρε Οπεράιο -αναφέρονται ενδεικτικά στη πρώτη σελίδα), συμμετείχαν σε  διαδήλωση στη Φλωρεντία για την απελευθέρωση κάποιων Ιταλών κρατουμένων, αφήνοντας πίσω τους καμένο ένα… θεατράκι κι ένα γιωταχί(!),  και στη συνέχεια ξεκίνησαν το ταξίδι για τις καλοκαιρινές διακοπές στην Ελλάδα, μέσα σ ένα επίσης ανεκδιήγητο κίτρινο καναρινί Ρενώ.

Το πολιτικό στίγμα δίνεται έμμεσα˙ μια «αποστολή» που αναλαμβάνει ο αφηγητής, να παραδώσει κάποιο μυστικό γράμμα στον Βόλο που αφορά τη διαγραφή του λεγόμενου Αφασία (είχε διαγραφεί με την τριπλή ρετσινιά του πράκτορα του ιμπεριαλισμού, του μαρξιστή- λενινιστή και του τροτσκιστή),  δίνει το βαθμό εμπλοκής των προσώπων στους αγώνες της αριστεράς,  -της «Οργάνωσης» όπως αναφέρεται (του ΠΑK δηλαδή), τη δύσκολη εκείνη εποχή. Άλλωστε, ο συγγραφέας, φοιτητής τότε στη Φλωρεντία, συμμετείχε στο Αντιδικτατορικό Ελληνικό Φοιτητικό Κίνημα στην Ιταλία. Η διάσχιση της τότε σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας της Γιουγκοσλαβίας (εύστοχη η σημειωτική του τίτλου) από οξυδερκείς νεαρούς παρατηρητές παρουσιάζει βέβαια ενδιαφέρον. Τα αυτοβιογραφικά στοιχεία λοιπόν είναι προφανή, και δίνουν ιδιαίτερη αξία στο σύντομο αυτό κείμενο.

Βέβαια, στο ταξίδι αυτό, πέρα από κάποιες υπαινικτικές σατιρικές πινελιές (αστούλες, κνιτούλες, καλές νοικοκυρούλες. Εμείς δεν είμαστε για τέτοια, αγόρι μου, εμείς είμαστε για ταξίδια, για μετακινήσεις, για το δρόμο), δεν χωράει πολιτική εμβάθυνση. Οι τρεις φίλοι είναι ανοιχτοί στο απρόοπτο, στην περιπέτεια, στη συγκυρία της στιγμής. Η  κούραση, το ξενύχτι, οι γκάφες που τους αφήνουν άφραγκους να ψάχνουν την ελληνική πρεσβεία στα Σκόπια ή να ακολουθούν απρόσκλητοι κηδεία αγνώστου για να πιούν έναν καφέ και άλλες τραγελαφικές στιγμές αυτουπονομεύουν τις υψηλές ιδέες και τα όνειρα να αλλάξουν τον κόσμο…

          Το ταξίδι είναι θυελλώδες, και ο συγγραφέας/αφηγητής, με αυτοσαρκαστικό λόγο ξεδιπλώνει ένα βιωματικό επεισόδιο που μας μεταφέρει τον παλμό της εποχής˙ και πιο ειδικά,  τον παλμό ενός παθιασμένου αγώνα που άφησε πίσω την γλυκόπικρη γεύση της διάψευσης.

Χριστίνα Παπαγγελή