Τετάρτη, Νοεμβρίου 05, 2008

402 λέξεις για τη στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι

Διάβασα για τρίτη φορά το βιβλίο γιατί δε βρήκα, μέχρι στιγμής, καλύτερη περιγραφή της κατάστασης στη σύγχρονη Ελλάδα. Το βιβλίο αναφέρεται στο 19ο αι. και είναι η αφήγηση ενός εθελοντή που ζει το στρατό και τις καταστάσεις που σχετίζονται με την υπηρεσία.
Έρχεται από την Κωνσταντινούπολη με τη φαντασία και τον ενθουσιασμό του να πλάθουν ιδανικές συνθήκες για τον ελληνικό στρατό. Από την πρώτη στιγμή η απογοήτευση του θα τον οδηγήσει στο δίλημμα αν θα πρέπει να στρατευτεί ή όχι. Τελικά θα καταταχθεί στον ελληνικό στρατό και θα δει καλύτερα όσα συμβαίνουν, ας πούμε τη συνήθεια οι αγγαρείες να εξαγοράζονται με χρήματα από όσους μπορούν να το κάνουν (σελ. 46). Κατά την εξέλιξη του αφηγήματος θα αποδίδονται ρεαλιστικά η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα και φυσικά όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό του στρατεύματος.
Ο αφηγητής θα πάει στη Χαλκίδα και στη συνέχεια στα σύνορα, κοντά στην Αταλάντη για να απαλλάξουν τη χώρα από τους ληστές. Μέσα στη από την εξιστόρηση θα σχηματίσουμε την εικόνα όχι μόνο της Ελλάδας στα σύνορα που εκτείνονταν τότε, αλλά για τη Θεσσαλονίκη και την ακμαία εβραϊκή κοινότητα της και για την Καβάλα. Στο τέλος θα βρεθεί στην Αθήνα, σε γραφική υπηρεσία και θα μας δώσει μία άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή της Ελλάδας του 19ου αι., ας πούμε ανακαλύπτει ότι πήρε κάποια χρήματα για οδοιπορικά, χρήματα που ο ίδιος ποτέ δεν πήρε! (σελ. 203)
Μέσα στις σελίδες του βιβλίου κατοπτρίζονται τα ήθη και οι θεσμοί του νεοελληνικού κράτους. Το χιούμορ είναι διάχυτο, όχι ως μια εσκεμμένη διάθεση σάτιρας αλλά ως τρόπος θέασης των καταστάσεων. Είναι μια πολύπλευρη μαρτυρία για τη διαπλοκή, τη διαφθορά, τη «λούφα», την ανοργανωσιά, την προχειρότητα, τον τυχοδιωκτισμό... Το κείμενο έχει λογοτεχνικές αρετές, αλλά αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ότι ταυτόχρονα αποτελεί μια αυθεντική μαρτυρία για την πραγματικότητα στην Ελλάδα του 19ου αι. και όχι μυθοπλασία.
Το βιβλίο εκδόθηκε σε δύο τόμους το 1870 στην Βραΐλα από τον Χ. Δημόπουλο, με τη σημείωση ότι πρόκειται για «χειρόγραφον Έλληνος Υπαξιωματικού». Σήμερα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους και Εστία. Έχω υπόψη μου αυτή της Εστίας (Αθήνα 2007)
Επηρεασμένος από τις συχνές αναφορές σε καφενεία διαβάζω το βιβλίο με αυτές ως άξονα. Επεσήμανα δεκατρείς διαφορετικές, κατανεμημένες σε όλες τις σελίδες του βιβλίου. Τα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από μια τέτοια ανάγνωση είναι ενδιαφέροντα αλλά θα μας οδηγήσουν σε άλλα «μονοπάτια». Αρκεί να τονιστεί ότι διαφαίνεται σαφώς ο πολύπλευρος ρόλος του καφενείου στη νεοελληνική ιστορία... Μια τέτοια μελέτη αποτελεί πρόκληση.

Χαρακτηριστικό εκτενές απόσπασμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Επίσης έξι μικρά αποσπάσματα εδώ

2 σχόλια:

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Ότι διάβασα σ΄αυτά που παραθέτεις μου φάνηκε απολαυστικό.
Οι απόψεις του για τους Άγγλους,ο ύπνος του δικαίου,οι υπουργοί, όλα.
Το χιούμορ διάχυτο και στο πως περιγράφει την καθημερινότητα της καταδίωξης των ληστών, με παρατηρήσεις και για τον περιβάλλοντα χώρο.

Vasilis Simeonidis είπε...

Κυπ, ανακάλυψα το βιβλίο μόλις το 1997 (127 χρόνια μετά την έκδοσή του). Έγινε για μένα σημείο αναφοράς τόσο για τη λιτή και αυθεντική καταγραφή της νεοελληνικής πραγματικότητας, όσο και για το γνήσιο χιούμορ που το κάνει απολαυστικό.