Πέμπτη, Ιουνίου 12, 2008

Η Μαρία των Μογγόλων, Μαριάννα Κορομηλά

(από το οπισθόφυλλο):
Η κουζίνα του ιστορικού είναι ο τόπος όπου διασταυρώνεται η περιπέτεια της γραφής και η γραφή της περιπέτειας σε μια συναρπαστική αφήγηση. (…) Λεπτομέρειες ιδιωτικού ή δημόσιου χαρακτήρα,θραύσματα από ημερολόγια, από αναγνώσεις…
Μισέλ Φάις

Η "Μαρία των Μογγόλων" είναι ιστορικό πρόσωπο: πρόκειται για τη νόθη κόρη του αυτοκράτορα του βυζαντινού κράτους Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγου, που το 1264, σε ηλικία 12 χρονών, ο πατέρας της την έστειλε από τη Νίκαια της Βιθυνίας (τότε πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους) στην πρωτεύουσα του κράτους των Μογγόλων (Μαγούλιων ή Μουγούλιων) για να παντρευτεί τον αδελφό του Κουμπλάι-χαν, τον Χουλαγκού. Για λόγους καθαρά διπλωματικούς.
‘Ενα βιβλίο δηλαδή με κεντρικό θέμα μια πτυχή της ιστορίας που παραπέμπει στο γνωστό μύθο της Ιφιγένειας (εν Αυλίδι, εν Ταύροις). Όμως δεν είναι βιβλίο ιστορικό, ούτε λογοτεχνικό. Πρόκειται για ένα ακόμα αφήγημα της σειράς «Η κουζίνα του ιστορικού» την οποία επιμελείται ο Μισέλ Φάις, και όπου κάθε συγγραφέας «αυτοβιογραφείται», ή μάλλον εξομολογείται με αφορμή μια πνευματική του περιπέτεια. Η Μ. Κορομηλά καταθέτει ουσιαστικά όλη της την εμπειρία που σχετίζεται με την έρευνα γύρω από την «αλήθεια» της ηρωίδας που διάλεξε, το κείμενο έχει καθαρά προσωπικό και βιωματικό χαρακτήρα, τόσο που αναρωτιέσαι ποια είναι η βασική ηρωίδα, η Μαρία ή η …Μαριάννα.
Η συγγραφέας εστιάζει κυρίως στο πρόσωπο της «Μαρίας των Μογγόλων», γιατί, όπως επισημαίνει κι η ίδια αφιερώνοντας αρκετά μεγάλη έκταση, πρόκειται για μια ιστορία τραγικά επαναλαμβανόμενη: για κορίτσια μικρά, από πέντε μέχρι δεκαπέντε, νόθα παιδιά ή νόμιμα βασιλέων ή υψηλά ιστάμενων, που θυσιάστηκαν στο βωμό της διπλωματίας και στάλθηκαν με συνοικέσιο στην άκρη του κόσμου προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη, ανακωχή κλπ. :

Είχα μόνο τη Μαρία κατά νου. Τη Μαρία και τις αμέτρητες Μαρίες. Ήθελα να μιλήσω για ανθρώπινες υπάρξεις, καταστάσεις και πράγματα που παραμένουν στη σιωπή.
Για μένα, η Μαρία των Μογγόλων είναι όλες οι Μαρίες της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Είναι
τα εκατοντάδες κορίτσια που επιβεβαίωσαν διπλωματικές συνθήκες και πολεμικές ανακωχές, ενίσχυσαν την εξωτερική πολιτική του κράτους, κατέστησαν ανεκτίμητες τις αυτοκρατορικές δωρεές προς πολιτισμένους και, κυρίως, απολίτιστους ηγέτες, πρόσφατα εκχριστιανισμένους βαρβάρους, άξεστους φύλαρχους του Καυκάσου, πρωτόγονους κυρίαρχους της Σκυθικής ερημίας (…) Είναι οι ανήλικες Μαρίες, οι πορφυρογέννητες και οι γεννημένες από άνομους έρωτες (σελ.309).
Αυτό το φαινόμενο πήρε μεγάλη έκταση κυρίως την εποχή της παρακμής του Βυζαντίου, όταν δηλαδή τα σύνορα διαρκώς απειλούνταν και συρρικνώνονταν. Ήδη τον 13ο αι. πρωτεύουσα του κράτους είναι η Νίκαια της Βιθυνίας, ο Παλαιολόγος έχει σφετεριστεί την εξουσία, Μογγόλοι, Τάταροι, Σέρβοι, Οθωμανοί κ.α. απειλούν τα σύνορα (εντυπωσιακή η συνειδητοποίηση ότι οι Μογγόλοι ίδρυσαν το μεγαλύτερο κράτος που υπήρξε ποτέ και περιλάμβανε από Κίνα μέχρι Μπρεσλάου της Γερμανίας!)
Η αφήγηση έχει ακατάστατη δομή, εφόσον εξ ορισμού η συγγραφέας ξεδιπλώνει κάπως φλύαρα τις σκέψεις της, τη δική της παιδική ηλικία, τις προσπάθειές της να προσεγγίσει δύσκολα ιστορικά ζητήματα που ξεφεύγουν από την «επίσημη ιστορία», ή να περιγράψει τις δυσκολίες ν’ ανασυνθέσει τη ζωή της Μαρίας των Μογγόλων. Όπως επισημαίνει και η ίδια, δεν επιδιώκει αλλά δεν έχει και τη δυνατότητα -ούτε ίσως την ικανότητα- ν’ αποδώσει μυθιστορηματικά τη ζωή της ηρωίδας της. Το βιβλίο αποτελεί μια περιήγηση στην ιστορία του 13ου αι., με ολοφάνερη την παρουσία της ερευνήτριας και της υποκειμενικότητάς της, με λεπτομέρειες ημερολογίου· ένας εσωτερικός μονόλογος σε ελαφρώς δημοσιογραφικό και αυτάρεσκο ύφος.
Σελ. 145:
Θα ήθελα να διαθέτω τις ικανότητες ενός άριστου τεχνίτη, για να πλάσω μία συναρπαστική μυθιστορία. Θα ήθελα να μπορώ να γράψω έναν εσωτερικό μονόλογο στο όνομα αυτής της γυναικείας ύπαρξης· στο όνομα όλων των γυναικείων υπάρξεων που δωρήθηκαν από τον πατέρα τους, για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα, δημόσια ή ιδιωτικά.
Ο βασικός καμβάς, η τραγική ιστορία δηλαδή της Μαρίας είναι από μόνη της συναρπαστική. Βέβαια, τα ιστορικά στοιχεία είναι ελάχιστα, και το παζλ συμπληρώνεται με υποθέσεις και εικασίες: Η πορεία είναι μακρά (μάλλον πεντάμηνη) κι επίπονη (γοητευτική η έρευνα για την πιθανή διαδρομή Κ/λη –Τραπεζούντα- Άλπεις του Ανατολικού Πόντου- Ταυρίδα- λίμνη Ουρμία- Μαραγκέχ), κι όταν πια έφτασε στον προορισμό της, ο Χουλαγκού είχε πεθάνει κι έτσι …παντρεύτηκε τον τριαντάχρονο διάδοχο Αμπακά! 17 χρόνια έμεινε παντρεμένη ωσότου πέθανε κι ο Αμπακά, κι η Μαρία επιστρέφει στην Κ/λη πια, για να ζήσει σε μοναστήρι της Χώρας ως «Μελάνη η Μοναχή», αφήνοντας ως σημάδι αιωνιότητας ένα περίφημο ψηφιδωτό που την παριστάνει να προσπέφτει ικέτης του Χριστού. Πέρα απ’ αυτές τις φοβερές για την εποχή στροφές της μοίρας, πολλές είναι οι ενδείξεις ότι έπασχε και από αιμοφιλία. Τέλος, σύμφωνα με τις εικασίες της Κορομηλά, πρέπει να ήταν αποφασιστικής σημασίας η συμβολή της στο να βοηθήσουν οι Μογγόλοι τους Βυζαντινούς όταν η Νίκαια απειλήθηκε απ’ τον Οσμάν το 1307. Αυτός είναι κι ο λόγος για τον οποίο πιστεύει ότι λατρεύτηκε απ’ τους βυζαντινούς, κι ότι αυτή είναι που εικονίζεται στο περίφημο ψηφιδωτό της Μονής της Χώρας.
Δεν είναι όμως μόνο η ιστορία της Μαρίας που προκαλεί το ενδιαφέρον αυτού του βιβλίου. Παρά τις αδυναμίες αυτής της συνεχούς αυτοαναφορικότητας (η παρουσία της συγγραφέως είναι πολύ έντονη, κατά τη γνώμη μου παραπάνω απ’ όσο θα’ πρεπε. Οι συνεχείς αναφορές σε μνήμες της είναι κουραστικές και φλύαρες πολλές φορές. Δε διστάζει να παραθέτει όλες της τις σκέψεις, αλλά και δικές της προσωπικές στιγμές σε βαθμό που κουράζει. Απ’ την αρχή του βιβλίου μας δίνει να καταλάβουμε ότι ένα είδος πνευματικής συγγένειας την έφερε κοντά στη Μαρία των Μογγόλων. Κατά τη γνώμη μου δε διαφαίνεται αυτός ο βαθύτερος δεσμός, δε δικαιολογείται αυτή η ταύτιση), παρά λοιπόν τις αδυναμίες αυτής της αυτοαναφορικότητας, δεν μπορεί κανείς να μη «σταθεί» σε σημεία εντυπωσιακά κι αξιοθαύμαστα:
· Βλέπεις βήμα προς βήμα τις δυσκολίες που συναντά ο ερευνητής όταν προσπαθεί να κάνει μια τομή στην ιστορία, σε μια εποχή και μια περιοχή ανεξιχνίαστη. Βλέπεις με τρόπο χειροπιαστό πόσο ρευστά και διαχρονικά είναι όλα κατά βάθος. Κι ακόμα, πόσα στοιχεία μένουν έξω από την επίσημη ιστορία που μαθαίνουμε στα σχολεία ή απ’ όπου εστιάζει ο εθνικός προσανατολισμός.
· Προσωπικά γοητεύτηκα από τα οδοιπορικά της συγγραφέως στα βάθη της Ανατολής, προκειμένου να ξαναζωντανέψει το μακρύ ταξίδι της 12χρονης Μαρίας από τη Νίκαια στην Σανγκτού (αυτή ήταν η πρωτεύουσα των Μογγόλων τότε, στα σύνορα με την Κίνα κι όχι το Καρακόρουμ). Με έπεισε η εμμονή της ότι η ιστορία προϋποθέτει «καλλιεργημένη γεωγραφική συνείδηση» («είναι καθοριστική η σημασία των γεωγραφικών συντεταγμένων στη λειτουργία του ιστορικού γίγνεσθαι»), αλλά και γνώσεις γεωργίας και …κτηνοτροφίας (ιδιαίτερα εφόσον οι λαοί αυτοί είχαν αγροτοκτηνοτροφική οικονομία). Η μελέτη των Μογγόλων που ήταν νομάδες και ξακουστοί ιππείς, και θεμελίωσαν τη δύναμή τους σ’ αυτά τα δυο την ανάγκασε να μελετήσει τα μογγολικά άλογα! (Σκέφτομαι πόσο έξω πέφτουμε όταν αγωνιζόμαστε να μάθουμε ιστορία διαβάζοντας βιβλία, βιβλία, βιβλία, δίχως να γνωρίζουμε τίποτα για τον ίππο και την ιπποδύναμη, έναν απ’ τους βασικότερους παράγοντες που κινητοποίησαν τις εξελίξεις επί τέσσερις χιλιάδες χρόνια).
· Μ’ εντυπωσίασε το πάθος της να ταξιδεύει για να γνωρίσει από κοντά και να στηρίξει τις υποθέσεις της συνδυάζοντας όλους αυτούς τους παράγοντες. Χιλιάδες χιλιόμετρα, όπως λέει, ως ξεναγός αλλά και ως ερευνήτρια, προκειμένου να εντοπίσει τις Σελεύκειες, τις Αντιόχειες, τις Απολλωνίες κλπ.
Τα μεγάλα ταξίδια δεν ήταν για μένα η μεγάλη φυγή, όπως πίστευα παλιότερα. Ήταν η ευεργετική διαδικασία της επιστροφής. Στα λησμονημένα μέρη της συλλογικής εμπειρίας ξανάβρισκα ένα κομμάτι του εαυτού μου και, αφήνοντας τους άλλους να μιλήσουν, έγραφα από την αρχή τα στοιχεία της ταυτότητάς μου.
· Βρήκα πολύ πειστικά όσα γράφει για τη …χρήση της φωτογραφικής μηχανής:
(σελ. 99)
Επί χρόνια δεν ήθελα να κουβαλάω φωτογραφική μηχανή. Όχι μόνο γιατί είναι μπελάς και βάρος. Αλλά σου αποσπά μέρος της προσοχής, σε καθοδηγεί προς άλλου είδους εικόνες, διασπά τη συνέχεια, σε κάνει να κυνηγάς τα στιγμιότυπα, σε παρασύρει σε αδιακρισίες και, πολλές φορές, σε καθιστά στόχο. Με τη μηχανή τονίζεις ακόμη περισσότερο την παράταιρη παρουσία σου. Υπάρχει και ο αντίλογος. Πάντως προτιμούσα την άσκηση του μνημονικού για την καταγραφή των ορατών, με όσα απ’ τα στοιχεία του βιωμένου περιβάλλοντος είχα τη δυνατότητα να συγκρατήσω.
(…) Κάποια στιγμή όμως τρόμαξα. Γυρίζοντας σε μέρη που είχα αποτυπώσει στον νου μου, διαπίστωνα τη ραγδαία φθορά και δεν πίστευα στα μάτια μου. Ήτανε σαν να τα είχα φανταστεί, τέτοιας έκτασης είναι η αλλοίωση.
· Τέλος, άπειρες ιστορικές αναφορές με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, όπως η σημασία του πολιτισμού των Μογγόλων και η επιρροή του στην εξέλιξη των άλλων πολιτισμών ( Χρειάστηκα χρόνια για να καταλάβω ότι το πέρασμά τους έκοψε κυριολεκτικά τη ροή της ιστορίας σε ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη όπως και στο μεγαλύτερο μέρος της Ασίας +++), η σημασία της Καισάρειας ως πόλης με κομβική σημασία και άλλες παρόμοιου τύπου «τομές».

· Περισσότερο όμως με γοήτεψε αυτή η επιμονή στο πώς συνδέει τον «τρόπο ζωής» (που τον συνάγει ακόμα κι απ’ το παρόν) με την ιστορική πορεία λαών και κρατών:
Μ’ ενθουσιάζει η μικρογεωγραφία. Συνδιαλέγομαι με το φυσικό περιβάλλον, τις απέραντες αλάνες, τα ορεινά μονοπάτια, τα βαρετά τοπία, τα βαλτοτόπια, Όταν φτάσω σε μια πόλη, αρχίζει η πλήξη. Αυτό που βαριέμαι περισσότερο είναι τα αξιοποιημένα μνημεία, τα προβεβλημένα αξιοθέατα, τα καλοβαλμένα μουσεία, όλα αυτά που πρέπει να δει ένας ξένος.
Ταξιδεύω μελετώντας άτλαντες και χάρτες. Στράφηκα, όμως, αρκετά εγκαίρως, προς τη βιωμένη εμπειρία, τον προφορικό λόγο, την ακατάγραφη μαρτυρία. Γνώρισα από κοντά τους άγνωστους τόπους, επανατοποθέτησα τους ανθρώπους, πάσχισα να τους καταλάβω.
Είμαι μανιώδης ωτακουστής και εμπειρότατος παρατηρητής· ρέκτης της παραμικρής λεπτομέρειας· λάτρης των μικρών και καθημερινών και αενάως επαναλαμβανομένων πραγμάτων.
Ηχογραφώ με ευλάβεια προσωπικές ιστορίες· ξεχωρίζω από διαίσθηση τις ενσυνείδητες ή ασυνείδητες επιστρώσεις, αναγνωρίζω τις ανάγκες για κοινωνικές συμβάσεις, τις λαμβάνω υπόψη μου, γιατί κι αυτές, μολονότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, ανήκουν στο υλικό της ιστορίας- όλα εξελίσσονται, μεταπλάθονται, υπηρετούν νέες μυθολογίες.

Χριστίνα Παπαγγελή





16 σχόλια:

Πάπισσα Ιωάννα είπε...

Χριστίνα, το βιβλίο της Κορομηλά είναι η αποκάλυψη του 2007-2008. Χωρίς καν να είναι λογοτεχνία, μαγεύει πλήθος κριτικών και κοινού. Θέτει την ιστορία στο κέντρο της ζωής, αλλά και ανάγει την έρευνα σε μεράκι που μεταδίδεται και στον αναγνώστη.
Θα αναρτήσω κι εγώ σύντομα ποστ, γιατί τέτοιο βιβλίο δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητο.
Καλές αναγνώσεις
Πατριάρχης Φώτιος

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ ότι εντέλει ανάγει την έρευνα σε μεράκι- παρόλα τα μειονεκτήματα που έχει η τόσο προσωπική και "ομφαλοσκοπούσα" γραφή. Δεν ξέρω αν είναι αποκάλυψη- επιφυλάσσομαι για μια υποκειμενικότητα που μπορεί να κρύβει κάποια σκοπιμότητα (εθνοκεντρικής φύσεως), αν κι εκ πρώτης όψεως προβάλλεται ένας σεβασμός για τους μή Έλληνες, μια πολυπολιτισμικότητα.

anagnostria είπε...

Είναι από τα βιβλία (δώρο φίλης αγαπητής) που περιμένουν τη σειρά τους να διαβαστούν. Μετά την ωραία παρουσίαση σου θα επισπεύσω το διάβασμα.

Πάπισσα Ιωάννα είπε...

Χριστίνα, μάλλον ξεκίνησες το βιβλίο με διαφορετικές προσδοκίες απ' αυτές που υπαγορεύει το είδος του. "Η Μαρία των Μογγόλων" ανήκει σε μια σειρά του Πατάκη αυτοβιογραφικών κειμένων. Επομένως, η αυτοαναφορικότητα και η αυτοβιογραφικότητα είναι ο πυρήνας του έργου, ασχέτως αν η Κορομηλά το μπόλιασε με τη βιογράφηση της ηρωίδας της.
Γι' αυτό πιστεύω ότι δεν μπορούν να λείπουν αυτά που θεωρείς ομφαλοσκόπηση και μικρή-μεγάλη φλυαρία.
Πατριάρχης Φώτιος

Ανώνυμος είπε...

Έχεις δίκιο σ' αυτό! Ήτανε ακόμα πιο αυστηρή η ματιά μου όσο το διάβαζα, κι όταν πια ξεκίνησα να γράφω την ανάρτηση, μια συζήτηση στο αγαπημένιο στέκι-βιβλιοπωλείο της "μικρής μας πόλης" (Δράμας) μου θύμισε ότι πρόκειται για την "Κουζίνα του ιστορικού"! Θα ήταν δηλαδή ακόμα πιο σκληρή η άποψή μου, γιατί ανεξάρτητα απ' τους όρους του παιχνιδιού, η φλυαρία δεν παύει να είναι φλυαρία!
Παρεμπιπτόντως, η ιδέα του Μισέλ Φάις δεν είναι άσχημη, αλλά η αναλογία με την κουζίνα, όπου "μαγειρεύεται" το κείμενο, οι "ομολογημένες ή ανομολόγητες συνταγές" ή οι "δοσολογίες που συνθέτουν απολαυστικά εδέσματα" δεν είναι ... "κάπως";

Πάπισσα Ιωάννα είπε...

Δεν καταλαβαίνω την καταληκτήρια σκέψη-ερώτησή σου;
Πατριάρχης Φώτιος

Ανώνυμος είπε...

απλα εγω πιστευω πωσ η κορομηλα δε γραφει καθαρη λογοτεχνια. δεν ξερω ισωσ να εχω και αδικο. παντωσ γραφει πολυ ενδιαφεροντα βιβλια και γενικα εχει πολλα να πει

Ανώνυμος είπε...

Πατριάρχη, εννοώ ότι ενώ η ιδέα του Μισέλ Φάις να καταγράφουν οι άνθρωποι του πνεύματος την "περιπέτεια της δημιουργίας", -είτε αυτό είναι λογοτεχνία είτε ζωγραφική είτε ιστορική έρευνα- είναι ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ, η αναλογία όμως με κουζίνα, εδέσματα και συνταγές κατεβάζει το επίπεδο και εξομοιώνει το έργο με καταναλώσιμο είδος. Δηλαδή, είναι μια ωραία ιδέα, ΑΣΧΗΜΑ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΕΝΗ!!

ναυτίλος είπε...

Χριστίνα , επίτρεψέ μου να συμφωνήσω μαζί σου .Η αναλογία με κουζίνα μου θυμίζει κάτι από life style.

Ανώνυμος είπε...

παντωσ η αναλογια με την κουζινα δεν ειναι κακη σε ολες τισ περιπτωσεις

Ανώνυμος είπε...

Για να πω την αλήθεια, το πρόβλημα είναι καθΑρά αισθητικό: η λέξη π.χ. "μαγειρεύεται" έχει διάφορες συνυποδηλώσεις, που δεν -μου-ταιριάζουν με την λέξη "κείμενο", δηλαδή "το κείμενο μαγειρεύεται"! Επίσης φορτισμένη είναι η λέξη "συνταγή" που, όσο αφορά τη δημιουργία, δείχνει ν' αποκλείει την υπέρβαση, που νομίζω κανει με τον Εαυτό του ο δημιουργός (ασφαλώς δεν ακολουθεί "συνταγές"!). Ακόμα και η λέξη "υλικά" που χρησιμοποιεί στο προλογικό του σημείωμα ο Φάις, δίνει την αίσθηση της άθροισης στοιχείων προκειμένου να γίνει μια "κατασκευή".
Είναι ζήτημα αισθητικό, δηλαδή προσωπικό; ίσως! Θα' λεγε κανείς "ΠΕΡΙ ΟΡΕΞΕΩΣ ΟΥΔΕΙΣ ΛΟΓΟΣ"!
Ξανατονίζω, πάντως, για να μη δίνεται λανθασμένη εντύπωση, ότι επί της ουσίας, η ΄καταγραφή της "περιπέτετιας της δημιουργίας" έχει πολύ ενδιαφέρον.

Vasilis Simeonidis είπε...

1. Θέλω να συγχαρώ για την πολύ καλή κριτική παρουσίαση του βιβλίου. Λέγεται ότι ένα κείμενο που ξεπερνά τις 300 λέξεις δύσκολα διαβάζεται στην οθόνη του υπολογιστή. Εδώ έχουμε ένα κείμενο 1520 λέξεων που ρέει αβίαστα φωτογραφίζοντας το βιβλίο από μία ενδιαφέρουσα και σαφή οπτική γωνία που κατατοπίζει τον αναγνώστη.
2. Θέλω να πω ότι πολλές φορές η μαγειρική είναι πιο ενδιαφέρουσα ασχολία από τη συγγραφή και κατά συνέπεια και η ανάγνωση οδηγών μαγειρικής απολαυστικότερη από την ανάγνωση άλλων πονημάτων. Με δεδομένο ότι είναι μετρημένα τα βιβλία που έχουμε να διαβάσουμε ακόμα, τέτοια δημοσιεύματα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για να αποφασίσουμε αν θα αφιερώσουμε το χρόνο μας στην ανάγνωσή τους.
3. «επιφυλάσσομαι για μια υποκειμενικότητα που μπορεί να κρύβει κάποια σκοπιμότητα (εθνοκεντρικής φύσεως), αν κι εκ πρώτης όψεως προβάλλεται ένας σεβασμός για τους μή Έλληνες, μια πολυπολιτισμικότητα». Αυτή ακριβώς την αίσθηση, όπως την καταγράφεις στο πρώτο σου σχόλιο μου έδωσε η Κορομηλά στις αρχές τις δεκαετίας του ’90 όταν περιόδευε με μια έκθεσή της για τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας (ή κάτι συναφές). Καταλήγω: το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι μέσα σ’ αυτά που μου απομένει να διαβάσω. Ευχαριστώ για την ουσιώδη συμβολή σου σ’ αυτή την απόφαση

Stergios Nastopoulos είπε...

Ποια είναι η Μαριάννα Κορομηλά. Μάλλον αυτό προσπαθεί να μας πει. Γνώριμη, όμορφη, ραδιοφωνική φωνή, τόσα χρόνια, μακράν η καλλίτερη στο χώρο της, είχα την εντύπωση ότι σαν γόνος αστικής οικογένειας ταξιδεύει για χόμπι, αλλά έκανα λάθος. Στην πραγματικότητα έχει ζήσει μια ζωή γεμάτη αλλαγές, σκληρή δουλειά μυρμηγκιού, προσοχή στη λεπτομέρεια, χωρίς να ακολουθήσει την πεπατημένη μιας ακαδημαϊκής καριέρας, αν και άνετα θα μπορούσε. Το βιβλίο, όταν το ανακάλυψα έτσι τυχαία, πριν η διαφήμιση το πάρει στα πλαστικά φτερά της, νόμισα οτι ήταν μια ακόμα ιστορική μυθιστορία, έκανα λάθος.
Διαφωνώ στα περι φλυαρίας. Την ίδια θέλει να περιγράψει, και το κάνει αριστοτεχνικά μέσα από τα μάτια μιας Μαρίας, μιας Βυζαντινής αρχοντοπούλας. Τη Μαρία μιας μακρινής εποχής. Ίσως και η ίδια θα
ήθελε να ζει τότε. Συμβαίνει πολλές φορές, όταν διαβάζεις Ιστορία. Πόσω μάλλον όταν την έχεις μελετήσει και επαγγελματικά.
Η μεγάλη μου έκπληξη ήταν όταν ανακάλυψα ότι η Μαρία Κορομηλά είναι ένα παιδί της γενιάς της (και της δικής μου), με όλην την χαμένη επαναστατικότητα της νιότης μας και ανήκει σε μια κατηγορία ανθρώπων που μέσα από μια "δημσιουπαλληλική" δουλεία βρήκε το χρόνο και τα μέσα να "ταξιδέψει" γι' αλλού. Χωρικά και χρονικά. Εμείς, μάλλον όχι, και δυστυχώς "δεν έχει πια οδό" πια... Μας ταξίδευε τόσα χρόνια ραδιοφωνικά, ας τη δούμε και στα γραπτά της...
Όταν η τουριστική βιομηχανία σαρώνει τα πάντα σε ένα απίστευτο κακόγουστο αχταρμά οριενταλισμού της κακιάς ώρας, μπορείς να δεις την καθ'ημας Ανατολή, τόσο κοντινή, τόσο μακρινή και τόσο άγνωστη, όπως τουλάχιστον θα ήθελες να είναι.

Ανώνυμος είπε...

as eon@ ;ευχαριστώ που ... μέτρησες τις λέξεις που αφιέρωσα για το βιβλίο (έστω και με τον καταμετρητή λέξεων!), ευχαριστώ δηλαδή για τα καλά σου λόγια. Όσο αφορά τον "εθνοκεντρισμό", έθεσα ένα ερωτηματικό που είναι ίσως το αναγκαστικό τίμημα όσων ασχολούνται με την ιστορία και γεωγραφία της βυζαντινής/ οθωμανικής κλπ. ανατολής, και μ' ένα παρελθόν που πονάει ακόμα. Η επιφύλαξή μου αυτή δεν έφτασε σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην εκτιμήσω το θετικό έργο της Κορομηλά σ' αυτούς τους άγνωστους χώρους.
St. Nastopoylos@, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά στις απόψεις μας. Τα "ελαττώματα" άλλωστε της φλυαρίας ή της αυταρέσκειας συγχωρούνται όταν ο άνθρωπος που τα φέρει "έχει κάτι να πει", τέλος πάντων ΑΞΙΖΕΙ. Επίσης, σ' ευχαριστώ που μου' δωσες την ευκαιρία να γνωρίσω τα πολύ ενδιαφέροντα συνεργατικά - κι όχι μόνο- blog σου. Ήδη ακούω την Μ. Κορομηλά σε ραδιοφωνική εκπομπή όπου με οδήγησε η τελευταία σου ανάρτηση (http://pakeioa1.blogspot.com/) και τη βρίσκω πολύ, μα πολύ ενδιαφέρουσα!

Vasilis Simeonidis είπε...

Η οικειοποίηση της ιστορίας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και η ονομασία της ως Βυζαντινής, εντάσσεται στην προσπάθεια που θεμελιώνεται με τον Παπαρηγόπουλο για την στήριξη του μύθου περί αδιάλειπτης συνέχειας στο χώρο και στο χρόνο. Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Νεοελληνικό κράτος. Νομίζω (απ’ ότι κατάλαβα από το post) ότι το βιβλίο συνηγορεί στην ίδια κατεύθυνση.

Δε διαφωνώ με κανένα από τα σχόλια, ούτε υποτιμώ τη δουλειά της. Είναι προσωπική μου επιλογή να μην περιλάβω το συγκεκριμένο βιβλίο σε όσα μου απομένουν να διαβάσω.

Ανώνυμος είπε...

Χριστίνα με εντυπωσίασε η κριτική ματιά σου και οι σταθερές αντιστάσεις σου.

Να θυμήσω έναν συχνά απαντώμενο όρο που χρησιμοποιούν οι μοντέρνοι δειπνοσοφιστές, "φλύαρη κουζίνα". Και ακόμη πως το αυτοβιογραφικό είναι το κατ εξοχήν φλύαρο είδος της λογοτεχνίας το οποίο προσομοιάζεται με το ντιβάνι του ψυχαναλυτή στο οποίο η φλυαρία είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν προκύψει λογοτεχνικές αξιώσεις για τα εκ βαθέων των συνεδριών. Επίσης μέχρι στιγμής όλα τα άξια λόγου βιβλία που εκδίδονται ΔΕΝ είναι λογοτεχνία. Αν τα πούμε πχ "ημερολόγια καταστρώματος" μπορεί να μη θεωρηθούν "αποκάλυψη" και να χάσουν κάποιο μεγάλο βραβείο?

αναρωτιέμαι:)