Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 08, 2008

498 λέξεις για τους λαούς των Βαλκανίων του Βασίλη Ραφαηλίδη

Το βιβλίο δεν έχει το ύφος των ακαδημαϊκών βιβλίων ιστορίας, ούτε αναφέρεται στις πηγές του παρά σε σπάνιες περιπτώσεις. Η Ιστορία του ελληνικού έθνους, ο Σπυρίδων Τρικούπης, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος μνημονεύονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης και έτσι μπορούμε να συνάγουμε το συμπέρασμα ότι αποτελούν πηγές όσων αναφέρει ο συγγραφέας.
Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από πολλές επαναλήψεις. Ο Ραφαηλίδης επιμένει στο διαχωρισμό των θρησκευτικών από τις εθνικές έννοιες. Η ταύτιση Ελλήνων και ορθοδοξίας ή Τούρκων και μωαμεθανισμού ερμηνεύονται από το συγγραφέα με βάση τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες των εποχών που επινοήθηκαν. Σαφώς και δεν είναι κάθε Έλληνας Χριστιανός όπως και κάθε Χριστιανός δεν είναι Έλληνας. Αυτό αποτελεί ένα διαχωρισμό που επανέρχεται σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου.
Στα κεφάλαια «ταξινομούνται» κατά σειρά: οι Βούλγαροι, οι Τούρκοι, οι Νότιοι Σλάβοι, ακολουθεί ένα εμβόλιμο κεφάλαιο με τον τίτλο «τα τουρκικά Βαλκάνια και οι Μακεδόνες» όπου ο συγγραφέας υπερασπίζεται την πολιτισμική ελληνικότητα της Μακεδονίας. Μάλιστα μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών η Μακεδονία σαφώς ομογενοποιήθηκε πληθυσμιακά. Οι Αλβανοί και το ζήτημα των Αρβανιτών και των λεγόμενων τουρκαλβανών απασχολούν το συγγραφέα στο επόμενο κεφάλαιο που ασχολείται και με την ελληνική επανάσταση. Οι τουρκαλβανοί έγιναν εχθροί της ελληνικής επανάστασης και συστρατεύτηκαν με το σουλτάνο όταν βασικό χαρακτηριστικό των επαναστατών έγινε η χριστιανική θρησκεία και κάθε μουσουλμάνος θεωρήθηκε εχθρός. Οι Ρουμάνοι και το ζήτημα των διάσπαρτων στη Βαλκανική Βλάχων θα μπορούσε να είναι το τελευταίο κεφάλαιο. Ο Ραφαηλίδης, σωστά, επιλέγει να αναφερθεί και στους Έλληνες της Μικράς Ασίας. Το βιβλίο τελειώνει με μια σύντομη αναφορά στη βυζαντινή αυτοκρατορία. Βέβαια οι πληροφορίες και τα σχετικά σχόλια και κρίσεις αλληλοπλέκονται. Δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά καθώς το επιτάσσει ο πολυεθνικός χαρακτήρας των Βαλκανίων.
Σε πολλά σημεία διευκρινίζονται πολυχρησιμοποιημένες αλλά ασαφείς έννοιες όπως γίνεται με το Ισλάμ, μωαμεθανισμός, μουσουλμανισμός ή με το φετίχ, τοτέμ, ταμπού. Η αίρεση των βογόμιλων έπαιξε καθοριστικό ρόλο, κατά το συγγραφέα, στην εξέλιξη της ιστορίας του Βυζαντίου
Έχουμε συνεχώς έμφαση σε γεγονότα που υποτιμώνται ή αποσιωπούνται από την επίσημη ιστοριογραφία και σαφώς είναι, εξ’ ορισμού, εκτός σχολικής ιστορίας. Ενδεικτικά αναφέρω τα παρακάτω:
Οι βυζαντινοί ουδέποτε αποκάλεσαν τους εαυτούς τους με αυτό το όνομα. Η φουστανέλα που καθιερώθηκε ως εθνική ενδυμασία είναι ενδυμασία Αρβανιτών και Αλβανών. Οι Αρβανίτες δεν είναι τίποτα άλλο από εξελληνισθέντες Αλβανοί. Ο εθνικός ήρωας των Αλβανών Σκεντέρμπεης (Γιώργος Καστριώτης) που πολέμησε εναντίον των Τούρκων ήταν ελληνοσέρβος. Οι βασικοί ηγέτες της Φιλικής Εταιρείας ήταν τέκτονες. Πολλοί ήρωες του ’21 ήταν Αρβανίτες, όπως ο Καραϊσκάκης, ο Μιαούλης, η Μπουμπουλίνα και οι περισσότεροι ηγέτες της επανάστασης ήξεραν και αρβανίτικα. Ο Μάρκος Μπότσαρης έγραψε ελληνοαλβανικό λεξικό για τις ανάγκες συνεννόησης των επαναστατών. Οι Σουλιώτες είναι δίγλωσσοι Αρβανίτες, ανυπότακτοι και προς το Σουλτάνο και προς τον Αλή Πασά, αλλά και αμέτοχοι στην ελληνική επανάσταση του ’21. Ο Κολοκοτρώνης υπεράσπιζε τη δημιουργία ενός δίθρησκου, δίγλωσσου κράτους (χριστιανικού και μωαμεθανικού θρησκεύματος, ελληνικής και αλβανικής γλώσσας) και προς αυτή την κατεύθυνση εργάστηκε μαζί με τον Αλή Φαρμάκη το 1809 στη Ζάκυνθο. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν μουσουλμάνος. Ο βυζαντινός δικέφαλος αετός προέρχεται από τον αλβανικό δικέφαλο.

16 σχόλια:

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Δεν το έχω διαβάσει το βιβλίο, εσύ το βρίσκεις αξιόπιστο τελικά;

Vasilis Simeonidis είπε...

Ο έλεγχος της αξιοπιστίας κάθε βιβλίου είναι ένα ζητούμενο. Πολύ περισσότερο που ο Ραφαηλίδης δεν αναφέρει τις πηγές του. Τα περισσότερα από όσα ενδεικτικά αναφέρω είναι γνωστά. Για τον Ανδρούτσο και το δικέφαλο αετό πρώτη φορά το διάσασα. Τελικά πρέπει, μάλλον, να ανατρέξουμε στους πρώτους ιστορικούς της επανάστασης και στα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών της.
Ενδιαφέρουσα συζήτηση θα βρεις στο blog του Ν. Δήμου, http://nikosdimou.blogspot.com/2006_03_19.
Επίσης ένα blog για την ιστορία που έψαχνε άλλες εκδοχές ήταν στο http://dimitrisdoctor.blogspot.com. Τώρα δε ξέρω γιατί δεν εμφανίζεται..

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Ωραία θα κοιτάξω τις διευθύνσεις. Πολύ ενδιαφέρουσα η αντίστιξη με τα τρία τελευταία κείμενα σου. Πέρα από το γεγονός ότι είναι πολύ καλά και τα τρία (σίγουρα θα διαβάσω λίγο τα δύο από τα τρία που έχω), έχουμε Ραφαηλίδη, δηλαδή υπεράνω υποψίας για εθνικισμό, Μάρξ και μανιφέστο, κρίμα μωρέ την Πηνελόπη που βρέθηκε στη μέση. Αν είναι ηθελημένο, χωρίς ίχνος υπερβολής, προσκύνω.

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Επίσης να προτείνω και εγώ τον τύπο που έχω και στο blog, http://smyrnaios.blogspot.com- Η βιομηχανία του εφήμερου. Πολύ καλός για μμε, πολιτική,διδάσκει από τα 27 του στο πανεπιστήμιο της Τουλούζ αλλά μάλλον πρέπει να ωριμάσει για να γίνει γνωστός στην Ελλάδα.

Vasilis Simeonidis είπε...

Ευχαριστώ για το λινκ. Σχετικά με τη θέση της Πηνελόπης, νομίζω ότι θα μείνει πιστή στις αρχές της. Όμως η αντίθεση είναι ο τρόπος να οδηγηθούμε στην κρίση. Να μη μιλήσω για Ηράκλειτο γιατί θα πάμε αλλού...

Κ.Υ.Π. WALKING είπε...

Δεν διαφωνώ καθόλου, μου βγήκε αυθόρμητα με βάση την παλαιότερη συνομιλία μέσω σχολίων. Είδες το mail;Είπα να κάνω μιά εξαίρεση στη μυστικοπάθεια μου.

Vasilis Simeonidis είπε...

Έχεις δίκιο ανώνυμε, η ιδεολογική χρήση της ιστορίας είναι ένα ενδιαφέρον θέμα για διερεύνηση.

Οι άνθρωποι βλέπουμε το παρελθόν με τα χρωματιστά γυαλιά του παρόντος και τις στρεβλώσεις που αυτά δημιουργούν. Έτσι ρωτάμε «τι εθνικότητας ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος;» και δεν αναρωτιόμαστε ποιο είναι το περιεχόμενο της λέξης «εθνικότητα» τον 4ο αι. π.Χ. Προφανώς ο Μ. Αλέξανδρος δεν είχε ιδέα για τα εθνικά κράτη που εμφανίζονται στην ιστορία από τη Γαλλική Επανάσταση (1879 μ.Χ.) και μετά.

Έχεις δίκιο, η προπαγάνδα της κινούμενης εικόνας οδηγεί στην ακινησία της σκέψης. Και για το λόγο αυτό συζητάμε για τα βιβλία και το γραπτό λόγο. Ο συγγραφέας του βιβλίου εκφράζει τις απόψεις του στις σελίδες 153-176. Αν θες διάβασέ τις και τις συζητάμε. Ίσως θα είναι πιο ουσιαστικό από το να σχολιάζουμε τηλεπαιχνίδια.

Ανώνυμος είπε...

δεν νομίζω να αποσιωπήθηκε ποτέ ότι το όνομα "Βυζαντινή αυτοκρατορία" δόθηκε μετέπειτα από μελετητές, και το κράτος αυτό συνέχιζε να ονομάζεται ανατολική Ρωμαική Αυτοκρατορία. εγώ τουλάχιστον στο σχολείο το είχα μάθει.

Vasilis Simeonidis είπε...

Ίσως nick, δεν έχω λόγο να μην το πιστέψω.
Όμως, έχω την αίσθηση ότι, αυτό που μένει από την "βυζαντινή ιστορία" στο σχολείο είναι η θρησκευτική της διάσταση.
Δε θυμάμαι σχολικό βιβλίο να διευκρινίζει την προέλευση του όρου. Κάποιος δάσκαλος ίσως;

Cetnik είπε...

Δεν διάβασα τα περί τούρκων/ρουμάνων/κτλ αλλά τουλάχιστον οσον αφορά τα θέματα των σλάβων ο άνθρωπος είναι όχι απλά άσχετος αλλά ανεκδιήγητος.
Λέει:
- Το Beograd είναι ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ λέξη!
Όχι μόνο το Beograd είναι Σερβική λέξη, αλλά και στην ιδιέταιρη διάλεκτο του Βελιγραδίου. Οι σέρβοι της "Sumadija" θα το έλεγαν Beligrad, ενώ οι σέρβοι της Βοσνίας, και οι λοιποί ομιλητές της Stokavian (Κροάτες, Μουσουλμάνοι Βόσνιοι) Bijeligrad.

- Οι Κροάτες ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ Ζουπάνους!
Και φυσικά είχαν, Βόρεια του χωριού Gunja πάνω από τον ποταμό Σάβα, υπάρχει ολόκληρη περιφέρεια που ονομάζεται Ζούπανια.

- Παρουσιάζει του σλάβους σαν αγροίκους που εγκαταστάθηκαν και αφομοιώθηκαν στην Ελλάδα!
Ούτε αγροίκοι ήταν, ούτε στην Ελλάδα έμειναν.

Οι γνώσεις μας για τους γείτονές μας είναι απελπιστικά...... ανύπαρκτες...

Vasilis Simeonidis είπε...

Γεια σου Cetnik


Δεν έχω λόγο και γνώσεις για να αμφισβητήσω τα λεγόμενά σου. Αντίθετα σε ευχαριστώ για το σχόλιο.

Ήδη σχολιάστηκε ότι "Ο έλεγχος της αξιοπιστίας κάθε βιβλίου είναι ένα ζητούμενο. Πολύ περισσότερο που ο Ραφαηλίδης δεν αναφέρει τις πηγές του".

Συμφωνώ απόλυτα με την κατακλείδα σου "Οι γνώσεις μας για τους γείτονές μας είναι απελπιστικά...... ανύπαρκτες" και δυστυχώς αντικαθίστανται από ιδεοληψίες και στερεότυπα.

Cetnik είπε...

as eon,
σε ευχαριστώ για την απάντηση.

Αυτό που εκφράζει ο συγχωρεμένος ο Ραφαηλίδης, δηλαδή οτι Τουρκοκρατία/Ορθοδοξία είναι συνώνυμα της μιζέριας και οτι δύση/βατικανό είναι το απώτερο της ανθρώπινης εξέλιξης, είναι κατ'ουσίαν και η επικρατούσα σύγχρονη αστική άποψη των νεο-Ελλήνων.

Στην ίδια ακριβώς προπαγάνδα είχαν υποβληθεί και οι Γιουγκοσλάβοι, ιδίως οι προερχόμενοι απο τα προτεκτοράτα της Κροατίας/Βοσνίας.

Εξαιτίας αυτής της άποψης, λοιπόν παθαίνουν σοκ, οι "πολιτισμένοι" δυτικοί
γιουγκοσλάβοι, όταν ανακαλύπτουν οτι ακόμα και η Νότια Σερβία είναι πιο ανεπτυγμένη βιομηχανικά, τεχνικά, επιστημονικά, γεωργικά και πολιτισμικά
απο τις υποτιθέμενες αυστριακές πατρίδες τους.

Η Σερβία, είναι η μόνη χώρα που μπορεί να καταστρέψει την καραμέλα που λέγεται κακιά τουρκία-κακιά Ορθοδοξία, για αυτό και ο δυτικολάγνος αστός (Ραφαηλίδης), σφυρίζει αδιάφορα, τονίζοντας πολλές φορές το επάγγελμα του Ομπρένοβιτς (Χοιροτρόφος) καθώς και τους όρους "Τζομπαναραίοι","Τσέλιγκες" (λέξεις που καμία σχέση δεν έχουν με νοτιοσλάβους)
Η Σερβία, δεν προσφέρεται για μελέτη, για όποιον μισεί την Ορθοδοξία, γιατί απλά του χαλάει την συνταγή.
Οι δε, Σέρβοι, στην κοσμάρα τους, ακόμα πιστεύουν σε υποτιθέμενες ελληνοσερβικές-ορθόδοξες φιλίες.

Vasilis Simeonidis είπε...

Γεια σου και πάλι Cetnik.

Εκτός του ότι θα ήταν αγένεια να μη σου απαντήσω, το σχόλιό σου δείχνει βάσιμη γνώμη σχετικά με τα σλαβικά και σερβικά ζητήματα. Και μια που οι γνώσεις μου για τους γείτονές μας είναι απελπιστικά... λίγες είναι ευκαιρία να μάθω κάτι περισσότερο.

Ομολογώ ότι η «πυκνότητα» του σχολίου σου με δυσκόλεψε.

Δεν ξέρω αν συμφωνώ με την οπτική σου σχετικά με το Ραφαηλίδη. Το «δυτικολάγνος αστός» μου φέρνει στο μυαλό κάποια άρθρα του στο «Έθνος» της δεκαετίας του ’80 όπου εξυμνούσε το σοβιετικό τρόπο ζωής. Γενικά, ήταν μια «μυστήρια» παρουσία που χαρακτηριζόταν από παρρησία, αλλά τα λεγόμενά του επιδέχονταν βάσιμη κριτική.

Για τη Σερβία και τους Σέρβους ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω τη σχέση που αναφέρεις με την ορθοδοξία και τη φράση ότι «Η Σερβία, είναι η μόνη χώρα που μπορεί να καταστρέψει την καραμέλα που λέγεται κακιά τουρκία-κακιά Ορθοδοξία».

Αν δε σου είναι κόπος θα χαιρόμουν να διαβάσω αναλυτικότερα την οπτική σου.

Ευχαριστώ με τη σειρά μου
Βασίλης

Cetnik είπε...

Η Ορθοδοξία για μένα, αλλά και για την πλειοψηφία, δεν είναι παρά ένα πολιτικό μόρφωμα.
Επίσης η τουρκοκρατία ήταν και αυτή μια κατάσταση πολιτική λίγο πολύ.

Δεν εννοώ οτι υπάρχει κάτι μαγικό στην Ορθοδοξία, ούτε κάτι το προοδευτικό στην τουρκοκρατία.

Αυτό που εννοώ, είναι οτι δεν μπορούμε να κατηγορούμε για τα πάντα το δίπτυχο Ορθοδοξία/Τουρκοκρατία, γιατι στα βαλκάνια υπάρχει αντιπαράδειγμα.
Και όταν μιλάω για αντιπαράδειγμα, εννοώ τους Σέρβους που με αυτάρκεια παρήγαγαν
το πλήρες "ΔΥΤΙΚΟ" πακέτο κατανάλωσης/διαβίωσης του ραφαηλίδη
(τηλέφωνα, τηλεοράσεις, οικοδομικά, αυτοκίνητα, φορτηγά, αεροπλάνα, τραίνα, ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ!, μουσική, ρόκ, κινηματογράφο κτλ...) Δηλαδή πράγματα ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ακόμα και για γνησίως δυτική χώρα, πόσω μάλλον για .... υποτιθέμενους πρώην τουρκοκρατούμενους-αλλα και ορθόδοξους.

Είμαστε οι μόνοι εκ των Βαλκάνιων που εμένουμε να βρίσκουμε δικαιολογίες συνεχώς μια στην εκκλησία η οποία υποτίθεται κατέστρεψε το αρχαίο πνεύμα, και μια στην τουρκοκρατία που δεν μας έφερε αναγέννηση και διαφωτισμό!

Ε, ας τα φέρουμε αυτά μόνοι μας! έστω και τώρα!
Οι άλλοι βαλκάνιοι το έχουν κάνει πριν από 100 χρόνια και βάλε.

Ο Ραφαηλίδης (χωρίς να τον έχω παρακολουθήσει την δεκαετία του 80) πιστεύω είναι έτσι όπως λές.
Προσπαθεί με ειλικρίνεια αλλά πάντα υπερτιμώντας τάξεις μεγέθους τις γνώσσεις του.

Και τελικά, όταν κάποιος θέλει να γράψει εθνολογικό βιβλίο, πρέπει να έχει ταξιδέψει σε όλες τις χώρες στις οποίες αναφέρεται.

ΥΓ
Γράφει και άλλες χαζομαρίτσες, οτι δηλαδή η Λέξη Βοιβόδας είναι πολωνική
από την λέξη Βόι=Πόλεμος και το ρήμα Βόντιτι=Οδηγείν, σε όλες τις σλάβικες γλώσσες έτσι είναι περίπου, είναι σαν να λέμε οτι η λέξη στρατηγός είναι κυπριακή από τις κυπριακές λέξεις Στρατός+Άγω!

Vasilis Simeonidis είπε...

Ευχαριστώ Cetnik.

Κατάλαβα την οπτική σου.

Τα λέμε

Ανώνυμος είπε...

Κατ' εμέ όποιος θέλει να ασχοληθεί ΣΟΒΑΡΑ θα πρέπει να διαβάσει Ιστορικούς, ούτε δημοσιογράφους, ούτε φιλοσόφους, ούτε τον κάθε ένα που απλά ασχολείται.
Για να κερδίσεις ουσιαστικά μόνο μέσω καταρτισμένων Ιστορικών όπως Παπαρρηγόπουλο ή ο Βακαλόπουλος ή τον Σ. Καργάκο, που για να γράψει την νεώτερη ελληνική ιστορία (1204-1980) ερεύνησε κείμενα και αρχεία 2 δεκαετίες. Έργο ζωής.

Η Ιστορία είναι Επιστήμη. Έκαστος στο είδος του.