494 λέξεις για το Βερολίνο: φυλάκιο ελέγχου Τσάρλυ του Ζεράρ ντε Βιλλιέ

Ένα από τα πολλά βιβλία που κυκλοφορούσαν μαζικά από τις εκδόσεις Βίπερ κατά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Το συγκεκριμένο κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1975 σε μετάφραση της Τασσώς Καββαδία.
Ο συγγραφέας καθιερώνει το κλισέ σεξ, βία, περιπέτεια και με προβλέψιμο τρόπο διαχέει τον αντικομουνισμό και το ψυχροπολεμικό κλίμα ανταγωνισμού Δυτικών και Ανατολικών. Διάλεξα να γράψω για το συγκεκριμένο βιβλίο για δυο λόγους. Ο δεύτερος είναι ότι διαδραματίζεται στο Βερολίνο με θέμα του το Τείχος που χώριζε την πόλη σε Ανατολικό και Δυτικό. Ήταν το πιο απτό «σύμβολο» του ψυχρού πολέμου. Ο πρώτος είναι ότι το έχω στην κατοχή μου και έτσι μπόρεσα να το (ξανά) διαβάσω.
Η ιστορία είναι απλή. Ο Βόλφγκανγκ Μανν ή «θείος Μανάπ» είναι φυσικός επιστήμονας που υπηρετεί τους Δυτικούς κατασκοπεύοντας και αποκαλύπτοντας απόρρητα στοιχεία για έρευνες και στρατιωτικά προγράμματα που διεξάγουν οι Σοβιετικοί. Φτάνει στο Ανατολικό Βερολίνο βασιζόμενος στη βοήθεια των Αμερικανών και της CIA ώστε να περάσει στο Δυτικό. Κάτι τέτοιο είναι τρομερά δύσκολο, κάθε χρόνο το κατόρθωναν δύο – τρεις. Το νόμιμο πέρασμα για τους ξένους ήταν το Φυλάκιο Τσάρλυ. Εννοείται ότι ο «θείος Μανάπ» δεν έχει διαβατήριο. Το δύσκολο εγχείρημα καλείται να φέρει εις πέρας «η Αυτού Γαληνότης ο Πρίγκιψ Μάλκο» αφήνοντας τον πύργο του στην Αυστρία και την Αλεξάνδρα για να υπηρετήσει, με υψηλή αμοιβή, τον «ελεύθερο κόσμο».
Η πρώτη προσπάθεια να περάσει ο «θειος Μανάπ» στη Δύση είναι αποτυχημένη. Το εγχείρημα προδίδεται από παλιά «συνεργάτιδα» του Μάλκο και ο νομπελίστας φυσικός συλλαμβάνεται. Η περιπέτεια διανθίζεται με «αντικομουνιστικές» κρίσεις και υπονοούμενα σεξουαλικού χαρακτήρα. Η Ανατολικογερμανίδα που είναι κρυφή πόρνη σε ένα καθεστώς που διατείνεται ότι έχει εξαλείψει την πορνεία, η Φιλανδή γυμνάστρια που εργάζεται στο Ανατολικό Βερολίνο αλλά διασκεδάζει στο Δυτικό και στο τέλος θα διαφύγει μαζί με το Μάλκο, η παλιά συνεργάτιδα του Μάλκο. Ο ρόλος της γυναίκας στο αφήγημα του Ζεράρ ντε Βιλιέ είναι ρόλος γλάστρας, το αναγκαίο «αξεσουάρ» του Μάλκο.
Ο ωφελιμιστικός κυνισμός του συγγραφέα εκδηλώνεται με κάθε ευκαιρία. Ο Μάλκο διεκπεραιώνει την επιχείρηση αναλογιζόμενος το οικονομικό κέρδος καθώς οι υπηρεσίες του κοστίζουν ακριβά. Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που η CIA τον καλεί όταν δεν έχει άλλη επιλογή.
Η εξέλιξη της υπόθεσης διανθίζεται με σκηνές βίας και αίματος. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο για τον SAS, ο «θείος Μανάπ» θα φυγαδευτεί ημιθανής με εναέριο τρόπο και ο Μάλκο δια του φυλακίου Τσάρλυ αφού κυλίσει άφθονο αίμα στις σελίδες.
Βαριόμουνα και τότε, βαρέθηκα και τώρα διαβάζοντας το βιβλίο. Η αλήθεια είναι ότι «έτρεξα» πολλές από τις πανομοιότυπες σκηνές του. Ένα δεύτερο βιβλίο της σειράς που είχα προμηθευτεί τότε από περιέργεια, «ο άγνωστος του Λένινγκραντ» δεν το θυμάμαι αλλά είμαι σίγουρος για το περιεχόμενό του και βαριέμαι να το ξαναδιαβάσω.

ΥΓ1 Με ανησυχεί η αίσθηση ότι ο Μάλκο, κατά κάποιο τρόπο, δικαιώνεται από την ιστορία. Ή τουλάχιστον από την «νέα τάξη πραγμάτων».
ΥΓ2 Ο Μάλκο απενοχοποιείται με το τραγούδι της Αφροδίτης Μάνου «S.A.S. Σκοτάδι πάνω απ' την Αθήνα». Όπως και να ‘χει μέσα από τα βιβλία του Ζεράρ ντε Βιλλιέ σημαδεύτηκε μια εποχή.