Κόου Τζόναθαν, «Ο κλειστός κύκλος»

Πρόκειται για ένα είδος «συνέχειας» της Λέσχης των τιποτένιων, μόνο που έχουν περάσει είκοσι χρόνια. Βλέπουμε επομένως τα ίδια πρόσωπα, ενώ το πολιτικό σκηνικό είναι της δεκαετίας του ’90, δηλ. εποχή Μπλερ, ανεργίας, συνεργασίας με ΗΠΑ κ.λ.π. Η κατανόηση της υπόθεσης προϋποθέτει την υπενθύμιση των γεγονότων του προηγούμενου βιβλίου, γι’ αυτό είναι απαραίτητο ν’ ανατρέξει κανείς στη σύνοψη που υπάρχει στο τέλος του μυθιστορήματος.
Το ύφος του Τζόναθαν Κόου είναι πάντα ενδιαφέρον και γλαφυρό, παρόλο που υπάρχει έντονη η αίσθηση της επανάληψης. Η παρουσίαση των γεγονότων γίνεται με διάφορους τρόπους πέρα από τη κλασική αφήγηση (επιστολές, άρθρα, ημερολόγια κ.λ.π.) κι έτσι, με το τέχνασμα αυτό, παρακολουθούμε την πλοκή από πολλές οπτικές γωνίες.
Η πλοκή είναι αρκετά σύνθετη εφόσον υπάρχουν πολλοί πρωταγωνιστές και τα επεισόδια αλληλομπλέκονται. Ξεχωρίζουν ο Μπέντζαμιν, ο κύριος αφηγητής του προηγούμενου βιβλίου, ο οποίος δεν εμφανίζεται πολύ εδώ, αλλά σίγουρα αποτελεί την persona του Τζόναθαν Κόου, ο Πολ, ο μικρότερος αδελφός του που φαινόταν από μικρός ότι ήταν αρριβίστας και τώρα έχει καταφέρει να είναι βουλευτής του Μπλερ, μπλέκει σε παράνομους έρωτες και ρισκάρει τη δημοτικότητά του, ο μεγαλοδημοσιογράφος Νταγκ που εκβιάζει τον Πολ, η Κλερ, η Μαλβίνα, και άλλοι. Όλοι μαζί συνθέτουν μια μικρογραφία της σύγχρονης Αγγλίας αλλά ακαι τα γεγονότα είναι ενδεικτικά: απεργίες, βόμβες του IRA, άρθρα εφημερίδων, εκβιασμοί, εξυπηρετήσεις, γεροξεκούτης ποιητής κ.λ.π. Μέσα σ’ όλα αυτά, ο Μπέντζαμιν ζει στον κόσμο του, προσπαθώντας να γράψει το βιβλίο που θα κάνει πάταγο, και περιμένοντας να σμίξει με την εφηβική του αγάπη. Η ξεκαρδιστική ιστορία που τον μεταμόρφωσε σε θρήσκο στο προηγούμενο βιβλίο, τώρα αντιστρέφεται, εφόσον από μια παρατραβηγμένη σύμπτωση αποκαλύπτει ότι το «θαύμα» της εύρεσης μαγιώ δεν οφειλόταν σε θεϊκή επέμβαση, κι έτσι γίνεται άθεος! Η υπόθεση φυσικά καταντά γκροτέσκο, και δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Κόου το’ χε από πριν σχεδιάσει ώστε να εκφράσει τις ιδέες του περί θρησκείας, ή αν προσπάθησε να δώσει, μια ανάλογη ιστορία κι εδώ, μετά την επιτυχία του προηγούμενου βιβλίου.
Κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
(Αρχικά, στο προσκήνιο εμφανίζεται η Κλερ, αδελφή της εξαφανισμένης Μύριαμ, η οποία στέλνει γράμματα στην αδελφή της):
«Αν μη τι άλλο, τις τελευταίες εβδομάδες περνάω πολλή ώρα ανεβαίνοντας σε διάφορα μέρη όπου έχουν θέα. Ίσως βρίσκομαι σε μια καμπή της ζωής μου που χρειάζομαι αυτήν την ολύμπια οπτική γωνία».
Ο Πολ προς τη Μαλβίνα (όταν την κορτάρει):
-Μπορείς να γίνεις … η …. σύμβουλος επικοινωνίας μου…
( …) -Και γιατί χρειάζεσαι σύμβουλο επικοινωνίας;
- Γιατί είναι αδύνατον να κάνω χωρίς τα ΜΜΕ, αλλά δεν τα καταλαβαίνω. Ενώ εσύ τα καταλαβαίνεις. Πραγματικά θα με βοηθήσεις. Μπορείς να είσαι κάτι σαν προστατευτικό οδόφραγμα, κάτι σαν δίαυλος …
- Μα δεν άκουσες τι λέγαμε; Οι λέξεις σημαίνουν αυτό που εμείς θέλουμε να σημαίνουν. Ζούμε την εποχή της ειρωνείας.
Σελ. 172:
- Ο Μπέντζαμιν είναι ένας απ΄τους πιο έξυπνους και πιο ταλαντούχους ανθρώπους που έχω γνωρίσει, κι είναι από καθαρή ατυχία που δεν του δόθηκε μια ευκαιρία στη ζωή. Ο Πολ Τρότερ είναι μια ασημαντότητα,- μια διάσημη ασημαντότητα ομολογουμένως, αλλά, αν ο κόσμος που τον ψήφισε ήξερε τις πραγματικές του απόψεις, δεν θα παρέμενε διάσημος για πολύ.
Οι υποθέσεις κλείνουν μία-μία και το βιβλίο «ολοκληρώνεται» ενώ διαγράφεται η νέα γενιά.

επιμέλεια: Παπαγγελή Χριστίνα