Καραγάτση Μ., «Κίτρινος φάκελλος»

Καθαρά νατουραλιστικό, σε βαθμό που σε κουράζει το «ανθρώπινο πάθος» που καθοριζει τις μοίρες όλων των ανθρώπων και τους διαφθείρει! Η βασική σύλληψη όμως έχει ενδιαφέρον, είναι έξυπνη και πρωτότυπη:
Το μυθιστόρημα κινείται σε δυο χρονικά επίπεδα:
Στο «σήμερα», ο συγγραφέας συναντά στον τάφο ενός διάσημου συγγραφέα μια μυστηριώδη γυναίκα που του εμπιστεύεται στη συνέχεια ένα φάκελλο –κίτρινο- με στοιχεία της ζωής του Μ. Τασάκου (του συγγραφέα), του βασικού δηλ. πρωταγωνιστή, που, όπως μαθαίνουμε από την αρχή, αυτοκτόνησε. ΄Ετσι, στο δεύτερο χρονικό επίπεδο, ξεδιπλώνεται το κουβάρι του μυστηρίου της ζωής και του θανάτου του ήρωα, ο οποίος αποκαλύπτεται ότι είναι αρριβίστας, αδίστακτος, ανήθικος, πολύ παθιασμένος για τη Μαρία (τη γυναίκα που βλέπουμε αρχικά στον τάφο), και μετέρχεται παντός μέσου για να την κατακτήσει και στη συνέχεια να την εκδικηθεί. Εννοείται ότι κι αυτή είναι το θηλυκό alter ego του, κι έτσι του ανταποδίδει τα ίσα, κοινώς του «τη φέρνει».
Στην πλοκή συμμετέχουν αποφασιστικά και ο «μέντορας» του Κωστή, καθώς και ο θετός του γιος- και με τους δυο μπερδεύεται η Μαρία. Η υπόθεση φορτώνεται συνέχεια με δραματικά γεγονότα, όπως ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη που διακόπτεται για λόγους εκδίκησης, μυστήριο παλιού έρωτα απ’ όπου ο αληθινός γιος, περιουσία που διεκδικούν διάφοροι, δόλιες ενέργειες του Μ. Τασάκου που χειρίζεται την περιουσία του Κωστή κ.λ.π., κ.λ.π.
Γύρω από τον κίτρινο φάκελλο περιπλέκεται το μυστικό του Μ. Τασάκου, ο οποίος, όπως αποδεικνύεται, χρησιμοποιεί όλα τα άτομα, συμπεριλαμβανομένου και της Μαρίας, ως «πειραματόζωα», προκειμένου να επαληθεύσει μια θεωρία και να την αξιοποιήσει λογοτεχνικά. Το βιβλίο που ετοιμάζει λέγεται «Θέσεις» και «Αντιθέσεις». Όταν αυτά τα αποκαλύπτει άθελά της η Μαρία:
«Είδα τον Σατανά μου με μια άλλη μορφή, εντελώς ανυποψίαστη: όχι κινημένο από την αυτοκαταστροφική δύναμη του πάθους- όχι κινούμενο στα δυσπρόσιτα επίπεδα όπου το νοήμον κακό μάχεται με το νοήμον καλό, για την κατάχτηση της βαθύτερης ουσίας της ζωής- όχι αρχάγγελο επαναστάτη και εκπεπτωκότα στα φωτερά ύψη της γνώσης, να καταπολεμάει τα σκοτάδια του Δόγματος. Τον είδα σα στοιχειό ξερασμένο με αηδία απ’ τα έγκατα της γης, εγωκεντρικό και ματαιόδοξο, μ’ ένα κομμάτι σίδερο στη θέση της καρδιάς. Εγώ τον αγαπούσα. Τον λάτρευα με πάθος γεμάτο φωτιά ζωής. Κι εκείνος, στυγνός κι άκαρδος, με μεταχειρίστηκε σαν πειραματόζωο, για να δικαιώσει τις όχι και τόσο πρωτότυπες θεωρίες του».
Χαρακτηριστικό δείγμα ύφους το παραπάνω απόσπασμα, αλλά και του πεδίου όπου κινείται ο Καραγάτσης και ο νατουραλισμός. Η υπόθεση κλείνει βέβαια μ’ ένα φονικό, έγκλημα «πάθους», οπότε (με τραυματισμένο θανάσιμα πια τον Τασάκο), εκδηλώνεται πια μέσα στη σύγχυση και την ένταση ο πνιγμένος έρωτας των δυο συμπρωταγωνιστών.

επιμέλεια: Παπαγγελή Χριστίνα