Μαρίνα, Κάρλος Ρουίθ Θαφόν

Ο Θαφόν θεωρείται κορυφαίος Ισπανός συγγραφέας (τα δυο του βιβλία, Το παιχνίδι του αγγέλου και Η σκιά τουανέμου, τα διάβασα μεν -δεν διαβάζω τίποτα ψυχαναγκαστικά- , είναι ενδιαφέροντα και καλογραμμένα, αλλά δεν ενθουσιάστηκα κιόλας με το αυθαίρετο μεταφυσικό στοιχείο που μπαίνει εμβόλιμα), ωστόσο αυτό το βιβλίο (που κι αυτό το τέλειωσα!) επιβεβαίωσε για μια ακόμα φορά πόσο κουραστική κι εντέλει προβλέψιμη είναι αυτό που λέμε «γκοθική λογοτεχνία».  Τρόμος, στοιχειά, κυνηγητά σε νεκροταφεία, σκοτάδι και μυστήρια (με συγκινούσαν στα 15-16 χρόνια που θέλαμε την αδρεναλίνη να ρέει στις φλέβες), και πάνω απ’ όλα μυστήριο τραβηγμένο απ’ τα μαλλιά κρατάν τον αναγνώστη, ακόμα και τον δύσπιστο όπως είμαι εγώ, επειδή υπάρχει και το έτερον στοιχείο του γκοθικού μυθιστορήματος, ρομαντισμός. Ναι, αυτό που λέμε «αίσθημα».

Βρισκόμαστε στη Βαρκελώνη, σε περιβάλλον με σπίτια απομονωμένα, παλιά ερειπωμένα θέατρα, αψίδες, γοτθικούς ναούς κλπ.  Ο δεκαπεντάχρονος ορφανός Όσκαρ το σκάει κάθε απόγευμα απ’ το ορφανοτροφείο και σε μία από τις περιπλανήσεις του έλκεται από μια όμορφη μελωδική, γυναικεία φωνή. Δεν διστάζει να μπει στο μυστηριώδες σκοτεινό σπίτι κι από κει και πέρα αρχίζει η περιπέτεια. Ονειρικές εικόνες εναλλάσσονται με εφιαλτικές: όμορφο κορίτσι ντυμένο στα λευκά, μυστηριώδεις γυναίκες με μαύρες κάπες, παράξενες οπτασίες, κόκκινα τριαντάφυλλα, σκοτάδια, σκιές απειλητικές στο φως των κεριών, σάπιες μυρωδιές, γυάλινα μάτια, επισκέψεις σε νεκροταφεία (μια και δυο φορές), σιλουέτες περίεργες που αποκαλύπτεται ότι είναι μαριονέτες, κ.α.

Το κορίτσι και το αγόρι ερωτεύονται, αλλά ο έρωτας αυτός έχει την ένταση της πρώτης έλξης, του άγουρου, εφηβικού πάθους. Κυνηγούν το μυστήριο, για να βρεθούν στα ίχνη  του Μιχαήλ Κολβένικ που μαζί με τη γυναίκα του την ταλαντούχα σταρ Εύα Ιρίνοβα μεσουρανούσαν στους καλλιτεχνικούς και επιχειρηματικούς κύκλους με κάθε κόστος, και ξαφνικά εν μια νυκτί κατέρρευσαν. Όπως στις ταινίες θρίλερ, γνωρίζεις ότι θα σωθούν αλλά οι καταστάσεις είναι οριακές, διακινδυνεύουν  αδιαλείπτως, και ιδιαίτερα ο ήρωάς μας. Τις επισκέψεις στο νεκροταφείο του Σαριά ακολουθούν επισκέψεις (νυχτερινές πάντα) σε παράξενα θερμοκήπια, ο δε μέγιστον η πλοκή κορυφώνεται στους υπονόμους της Βαρκελώνης όπου κορυφώνεται και ο προσωπικός κίνδυνος.  Θα συμφωνήσω με τον ΠάνοΤουρλή ότι «το γεγονός ότι κάποιες πτυχές του παρελθόντος τις αφηγούνται εν είδει μονολόγου κάποιοι από τους χαρακτήρες του βιβλίου κόβει κάτι από τη μαγεία της πένας του συγγραφέα», και θα πρόσθετα ότι υπάρχει αρκετή αναληθοφάνεια σ’ αυτές τις αφηγήσεις και στο πόσο πρόθυμα οι αφηγητές προχωρούν στην εκμυστήρευση των μυστικών τους, αν και προφανώς δεν έχει σημασία ο ρεαλισμός στις περιπτώσεις γκόθικ λογοτεχνίας (όπως ακριβώς και στα θρίλερ).

Η σχέση της Μαρίνας με τον Όσκαρ έχει ενδιαφέρον, άλλωστε ο τίτλος του βιβλίου προδίδει και τη πηγή έμπνευσης του ήρωα. Το τέλος συμβαδίζει με την αισθητική του ρομαντισμού, αλλά δεν είναι σκόπιμο να το αποκαλύψω…  

Χριστίνα Παπαγγελή