Απ’ τον αέρα πιο ελαφριά, Φεδερίκο Ζανμέρ

Απ τον αέρα πιο ελαφριά είναι η επιθυμία κάθε γυναίκας

Πολύ πρωτότυπη και γεμάτη υποσχέσεις η βασική σύλληψη στο βιβλίο αυτό του Αργεντίνου συγγραφέα Federico Jeanmaire: η 94χρονη πρωταγωνίστρια καταφέρνει να κλείσει στην τουαλέτα του σπιτιού της τον 14χρονο… ληστή της, εν πάση περιπτώσει τον πιτσιρικά που προσπάθησε να τη ληστέψει! Εμείς παρακολουθούμε τον ατέλειωτο μονόλογό της προς τον  -ίσως μοναδικό- ακροατή που της παραχώρησε η μοίρα, με τον οποίο δένεται συναισθηματικά για 4 μέρες που κρατά αυτή η παράδοξη συμβίωση.

Έχει επομένως δραματικότητα το βιβλίο, θα μπορούσε να είναι κάλλιστα θεατρικό με μία μόνο ηθοποιό μάλιστα, εφόσον δεν «ακούμε» τις απαντήσεις του έγκλειστου νεαρού, παρά καταλαβαίνουμε τις αντιδράσεις του μόνο απ’ τα συμφραζόμενα. Παρακολουθούμε τις μεγάλες διακυμάνσεις στην ψυχολογία της υπέργηρης ηρωίδας αλλά και το απροσδόκητο πάθος που της δημιουργεί η φροντίδα και η έγνοια της για ένα παιδί, πράγμα που ποτέ πριν δεν το είχε βιώσει. Μαθαίνουμε για τη δύσκολη ζωή της αλλά κυρίως για την τραγική ζωή της μητέρας της, που δεν γνώρισε γιατί πέθανε όταν εκείνη ήταν δυο χρονών.

Η  Ραφαέλα (Λίτα, όπως την αποκαλεί και ο ίδιος ο Σάντι (>Σαντιάγο) χαϊδευτικά όταν θέλει να την καλοπιάσει) βρίσκει ευκαιρία να διηγηθεί επιτέλους σε κάποιον ιστορία της μητέρας της, της Ντελίτας (τυχαία η επιλογή του υποκοριστικού Λίτα; Η Ραφαέλα μισεί το όνομά της). Αρχίζει και την αφηγείται σε συνέχειες στον 14χρονο νεαρό, που θέλοντας και μη, ακούει. Είναι μια ψιλοκουφή ιστορία που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν ξεπήδησε από τη φαντασία της γιαγιάς (άλλωστε πώς ξέρει τόσες λεπτομέρειες;), αλλά κερδίζει την προσοχή του Σάντι γιατί αφορά μια δυναμική και πανέμορφη γυναίκα που μεταχειρίζεται κάθε, μα κάθε μέσον για να εκπληρώσει την ακατανίκητη επιθυμία της να… πετάξει (συγκεκριμένα με ένα αεροσκάφος Farman)! Η εξιστόρηση διακόπτεται από διάφορα μικροεπεισόδια αγάπης και μίσους ανάμεσα στους δυο, αλλά δεν μπορεί κανείς να μη θαυμάσει μέσα στην αφήγηση της Λίτας και μέσα απ όλη της την προσωπικότητα τον δυναμισμό και τη μαχητικότητα  της γυναικείας χειραφετημένης ψυχολογίας. Γιατί, φυσικά, η «επιθυμία της γυναίκας είναι κι απ’ τον αέρα πιο ελαφριά», και πολλά εμπόδια υπάρχουν στο δρόμο της παράτολμης Ντελίτας (ανέκαθεν θαύμαζα την αποφασιστικότητα της μητέρας μου, το θάρρος της. Και δε μιλάω γι' αυτό το θάρρος που επέδειξε στο τέλος, αυτό ήταν η λογική κατάληξη μιας αλληλουχίας γεγονότων που το κατέστησαν αναγκαίο· αυτό που ανέκαθεν θαύμαζα στη μητέρα μου είναι η τόλμη της, που είχε ένα όνειρο, ένα στόχο να επιτελέσει. Το αν κανείς το πραγματώσει ή όχι το όνειρό του δε μου φαίνεται τόσο σημαντικό όσο το να περάσει τη ζωή του κυνηγώντας το)…

Είναι ένα εύληπτο, μονοδιάστατο βιβλίο (ελαφρώς κουραστικό ως εκ τούτου), που το ενδιαφέρον του συνίσταται στο ότι διαγράφεται η ψυχολογία (οι αγωνίες, οι δυσκολίες, η σοφία) της ηλικιωμένης γυναίκας, και ο τρόπος που αγκιστρώνεται από τις αναμνήσεις της καθώς φτιάχνει το τελευταίο της αφήγημα. Επιπλέον, νιώθεις περιέργεια για το πού θα οδηγήσει αυτή η παράδοξη συνθήκη στην οποία βρέθηκαν οι δυο ήρωες.

Δεν θα μαρτυρήσω φυσικά το τέλος, θα πω μόνο ότι ήταν απροσδόκητο για μένα, αλλά πολύ δυνατό. 

Χριστίνα Παπαγγελή